Dosha Nedir?

Hepimizin doğuştan sahip olduğu bir mizaç vardır. Bunu belirtmek için ‘fıtrat’ kelimesini de kullanabiliriz. Ayurveda’da bu kelimelerin karşılığı olarak ‘Dosha’ kelimesi yer almaktadır. Dosha kısaca fiziksel ve zihinsel bedenlerimizin birleşmesi neticesinde oluşan Bünye Tipi’mizdir.

Vedik bilgilere göre yaratılış beş ana elementten oluşmaktadır; Ether, hava, ateş, su ve toprak. İnsanoğlu da dünyaananın ve doğanın bir parçası olduğu üzere, bu beş ana elementten oluşmaktadır. Hepimizin bünye tiplerinde bu beş element  farklı oranlarda dağılmıştır; işte ana mizacımızı yani Bünye Tipimizi (baskın dosha’mızı) belirleyen de bu beş elementin fiziksel ve zihinsel bedenlerimizdeki dağılım oranlarıdır.

Bu beş element olan ether, hava, ateş, su ve toprak iç ve dış çevremizi yöneten üç temel enerjiyi betimlemektedir; Hareket, Dönüşüm ve Yapı . İşte Ayurveda’daki üç ana Dosha tipi bu üç temel kuvveti temsil eder; bunlara Vata, Pitta ve Kapha denmektedir.

Vata  dosha, ether ve hava element bileşimlerinden oluşup, başlıca Hareket ilkesini temsil eder.

Pitta  dosha, ateş ve su element bileşimlerinden oluşup, başlıca Dönüşüm ilkesini temsi eder.

Kapha dosha ise, toprak ve su element bileşimlerinden oluşup, başlıca Yapı ilkesini temsil eder.

Herbirimiz Bünye Tip’imizi, yani temel doğamızı biçimlendiren ve dosha olarak adlandırılan bu üç kuvvete farklı oranlarda sahibizdir. Bu temel kuvvetler zihinsel ve fiziksel bedenlerimizin birleşmesi neticesinde oluşan ana karakter özelliklerimizi belirlemektedir.

Eğer bünyemizde hareket ilkesini temsil eden Vata baskınsa  fizik beden olarak ince ve hafif, coşkulu, enerjik, düşünce ve hareketlerimizde değişken ve hızlı olma eğilimindeyizdir. Değişiklik, bu kişilerin hayatının değişmez bir parçasıdır.

Vata dengede olduğu takdirde hayat dolu, daha yaratıcı, coşkulu ve yaşam dolu oluruz. Fakat Vata dengeyi şaşırıp, ölçüsüz bir duruma geldiğinde kişi kaygılı, endişeli ve tedirgin olur, sindirim sistemi düzensizlikleri ve kabızlık belirir, uykusuzluk ve konsantrasyon bozukluğu çeker ve cildi kurur.

Eğer bünyemizde dönüşüm ilkesini temsil eden Pitta egemense  kas yapılarımız belirgin, zeki, konuşkan, hedef odaklı, kararlı ve lider bir yapıdayızdır.

Pitta dengede olduğunda  sıcakkanlı, zeki  ve hitab ve yönetim yetenekleri gibi iyi liderlik özellikleri ortaya çıkar. Fakat Pitta dengesi bozulduğu andan itibaren bizi zorlayıcı, aşırı rekabetçi, asabi,  şüpheci, yargılama eğilimli, sinirli ve saldırgan bir ruh haline sokabilir ve fizyolojide iltihaplanmalar, yangı kaynaklı sorunlar yaşanabilir.

Eğer doğamızda belirgin olarak  yapı ilkesini temsil eden Kapha baskınsa , nispeten daha geniş bir bedene sahip olma, düşünce ve hareketlerimizde ağırkanlı, sakin, anaç, uysal, tutumlu, sadık, korumacı ve istikrarlı kişiler olma eğilimindeyizdir.

Kapha dengede olduğunda soğukkanlı, yumuşak başlı, destekleyici, istikrarlı, vefalı ve sadık nitelikler ön plana çıkar. Fakat eğer denge bozulur ise, Kapha çok kolay kilo almaya, uyuşuk ve cansız hissetmeye, başlıca sinüsler olmak üzere bünyede muhtelif birikimlere ve tıkanıklıklara sebebiyet vererek, sağlıklı bir dönüşüme karşı direnç göstermeye neden olabilir.

Dosha’larınıza Göre Bünyenizi Dengeleyin !

İdeal olan gündelik ve mevsimsel rutinler, beslenme tarzları, fiziksel aktivite alternatifleri, ve duyularımızın doğru kullanımı konularında bir kılavuz olan Ayurveda bize sağlığın çevremiz, bedenimiz, zihnimiz ve ruhumuz arasında dengeli ve dinamik bir bütünlük olduğunu hatırlatır. Özetle mutlu ve sağlıklı bir yaşamın temelinde, beden, zihin ve çevremiz arasındaki harmoni yatmaktadır.

Beş duyumuz aracılığı ile sindirdiğimiz her şey; yediklerimiz, içtiklerimiz, gördüklerimiz, duyduklarımız, kokladıklarımız ve dokunduklarımız neticesinde oluşan duygu, düşünce ve hislerimiz fizyolojimizi yani dosha’larımızı etkiler. Her ne kadar herbirimizde tüm bu elementler bulunsa da, çoğumuzda dosha tiplerinden biri ya da ikisi daha baskındır ve gündelik hayatımızda her bir dosha için denge ve dengesizlik söz konusudur. 

Bünye tipimizi dengeleyen bir günlük rutin oluşturup, bunu destekleyici uygun ayurvedik ürünler kullanmak, fiziksel, zihinsel ve duygusal sağlığımızı üst seviyelere kolaylıkla taşımamızı sağlayacaktır.

Doğuştan sahip olduğumuz Bünye Tipi oranı aynen parmak izimiz gibidir; buna terminolojide Prakruti denmektedir. Prakruti’miz, yani doğuştan sahip olduğumuz  dosha dağılımımız, kendimizi hayat boyu sağlıklı, zinde, mutlu ve tatmin olarak hissettiğimiz hakiki dengemizin formülüdür; bu formül ölene kadar sabittir ve değişmez.